Programma 4 Leefbaarheid en onderwijs

Accommodatievraagstukken
Er lopen drie accommodatievraagstukken waar sport en bewegen een rol speelt:

• In Balk als onderdeel van het MFC Balk. Na besluitvorming over het accommodatiebeleid volgt behandeling en besluitvorming op het rapport van een externe partij op basis waarvan vervolgstappen bepaald gaan worden.
• In Sint Nicolaasga waarbij VV Renado, VV Langweer en VVI zich als werkgroep SV Donia samen met de gemeente inzetten om inzicht te krijgen in de kosten van opstallen.
• In Lemmer waarbij de werkgroep CVVO/VV Lemmer in gesprek is met ons over een toekomstbestendig sportpark De Rien waarbij ze gezamenlijk gebruik van wil gaan maken.

Sportstimulering en sportontwikkeling
Het vastgesteld sport- en beweegbeleid wordt door onszelf en de partners Sportbedrijf DFM en Sociaal werk De Kear uitgevoerd. De gemeente voert hierbij de regie.

Sportstimulering en sportontwikkeling
Het vastgestelde sport- en beweegbeleid wordt door onszelf en de partners Sportbedrijf DFM en Sociaal werk De Kear uitgevoerd. De gemeente voert hierbij de regie. In het bijzonder is ingezet op:

• Spelenderwijs In Beweging waarbij basisschool leerlingen worden uitgenodigd om meer te bewegen;
• het stimuleren van inwoners met een beperking om te bewegen;
• het opstarten van een sportloket waar verenigingen en inwoners terecht kunnen met vragen en voor ondersteuning;
• de combinatie sport, bewegen en gezondheid in de gezonde wijkaanpak.

Combinatiefunctionarissen
Per 1 januari 2023 is de Brede Regeling Combinatiefunctionaris herzien. De regeling maakt deel uit van de Specifieke uitkering versterking voor sport en bewegen, gezondheidsbevordering, cultuurparticipatie en de sociale basis 2023-2026 (SPUK Breed). Wij onderzoeken hoe de combinatiefunctionarissen in de lijn van afspraken van de herziene Brede Regeling Combinatiefunctionaris ingezet moeten worden.

Motie sport
Deze motie, vastgesteld op 19 juli 2023, heeft betrekking op enerzijds het bevriezen van de 10% huurverhoging binnensportaccommodaties en anderzijds het samen met de gebruikers herijken van het in 2014 vastgestelde beleidskader. De bevriezing hebben wij doorgevoerd; de herijking volgt in 2024.

Onderzoek doorontwikkeling sportbedrijf De Fryske Marren
Ten behoeve van een visie op de toekomst van Sportbedrijf De Fryske Marren hebben wij een onderzoeksbureau opdracht gegeven een drietal scenario’s te onderzoeken en een rapport op te stellen. De resultaten daarvan verwachten wij in Q1 van 2024.

Dorpen en dorpshuizen
De ruim dertig verenigingen van plaatselijke belangen zijn belangrijke gespreks- en samenwerkingspartners voor de gemeente. Om het goede contact met de besturen te behouden hebben we dit jaar een aantal nieuwe overlegvormen geïntroduceerd. De belangrijkste contactmomenten, bestaand en nieuw, zijn vastgelegd in de notitie Koarte Lyntsjes. Op basis van dit document kiezen we samen met de besturen een werkwijze die het best bij een dorp of de stad past.

Begin april hebben de plaatselijke belangen weer de jaarlijkse inwonersbijdrage ontvangen. De besturen besteden de bijdrage naar eigen inzicht voor zaken die ten goede komen aan de plaatselijke mienskip.

Als blijk van dank hebben we in november een jaarbijeenkomst voor alle besturen van plaatselijk belang en de dorpshuizen georganiseerd. De avond werd met ruim 100 bestuursleden heel goed bezocht en ook zeer gewaardeerd. Tussen verschillende besturen zijn nieuwe en waardevolle contacten gelegd.

De meeste dorpshuizen zagen hun bezetting dit jaar weer toenemen. Mede door de financiële bijdrage van de gemeente in 2022 en dit jaar de steun via het noodfonds energie was er bij geen van de dorpshuizen sprake van acute geldnood. Zorgen over de exploitatie op de langere termijn zijn echter niet verdwenen. Door sterk stijgende kosten is de verwachting dat meerdere dorps- en buurthuizen in de toekomst afhankelijk blijven van (nood-)steun van de gemeente.

Inwonersinitiatieven
De verduurzaming van de dorpshuizen in Terkaple, Ouwsterhaule, Tjerkgaast en Harich zijn de belangrijkste projecten die we dit jaar met subsidie hebben ondersteund. Daarnaast waren er ook mooie initiatieven op het gebied van biodiversiteit en recreatie.

Op verzoek van de provincie beoordelen we de kleine aanvragen voor het Iepen Mienskipsfûns. Met het bijbehorende budget hebben we dit jaar dertien initiatieven ondersteund. Mooie voorbeelden zijn het UIT-festival, de vergroening van het schoolplein in Bantega en veldverlichting voor s.v. De Wâlde. Vanaf 2024 voert de provincie de regeling zelf uit.

Onderwijs kinderen AZC
Onderwijs voor anderstaligen wordt georganiseerd door de CBS de Bolster en Caleido. Oekraïense leerlingen en basisschoolkinderen uit het AZC gaan naar de AZC-school bij de CBS de Bolster, de Cocon. Het voortgezet onderwijs voor deze doelgroepen wordt georganiseerd door Caleido in Lemmer. Daarnaast wordt in de taalklas in Joure ook onderwijs aan anderstaligen aangeboden. Hier gaan Oekraïense kinderen en kinderen van statushouders naar toe.

Stijging vraag onderwijs voor anderstaligen
We zien de afgelopen jaren dat er steeds meer anderstaligen in onze gemeente zijn die onderwijs aangeboden moeten krijgen. We zijn daarom samen met de schoolbesturen primair en voortgezet onderwijs, middels een werkgroep in het LEA (lokaal educatieve agenda), bezig met het ontwikkelen van een visie op onderwijs aan anderstalige leerlingen. We zijn hierbij deels ook afhankelijk van de ontwikkelingen met betrekking tot het vestigen van wel (en in welke vorm) of geen nieuw AZC in onze gemeente.

Cultuur
In 2023 werkten wij aan de uitvoering van het beleidsplan Kunst Stroomt!. De kunstroute en de cultuurkaart blijven in ontwikkeling. We hebben een start gemaakt met het proces tot ontzamelen van de kunstcollectie. Het talentontwikkelingsprogramma Uitblinkers krijgt een structureel vervolg.

Frysk taalbelied
Yn 2023 hat in ynventarisaasje fan it hjoeddeistige Frysk taalbelied plakfûn. Dizze ynventarisaasje is nei de ried stjoerd. Dy ynventarisaasje foarmet de basis foar nij Frysk taalbelied, dêr ’t troch de takenning fan finansjele middels yn 2024 in start mei makke wurdt.

Dêrneist koene meiwurkers in Fryske taalkursus folgje, om de posysje fan it Frysk yn de organisaasje te ferstevigjen.

Bibliotheken
De gelden vanuit de specifieke uitkering Informatiepunten Digitale Overheid zijn in het derde kwartaal beschikt aan Bibliotheken Mar en Fean. Een aanvraag voor een tweede specifieke uitkering: 'Regeling eenmalige specifieke uitkering en subsidies lokale bibliotheekvoorzieningen', die zich inzet voor herstelgelden voor de bibliotheken, is door het Rijk gehonoreerd. In december is er nogmaals een aanvraag gedaan voor deze specifieke uitkering.

Laaggeletterdheid
De focus in 2023 lag op heldere taal en begrijpelijke dienstverlening, binnen en buiten de gemeentelijke organisatie. In samenwerking met een Taalambassadeur zijn presentaties verzorgd over laaggeletterdheid en toegankelijkheid. Er is een Brievenwasserette opzet met als doel: “Elke brief in heldere taal”.  Organisaties kunnen gebruik maken van de Brievenwasserette. Ook zijn er beeldbrieven ontwikkeld voor de website van de gemeente.
Verder is er gewerkt aan het Digitaalhuis in de bibliotheek van Joure. Daarbij is gebruik gemaakt van de provinciale campagne “Ik leer meer”.
De Fryske Marren werkt met een gemeentelijke aanjager laaggeletterdheid. Zij is ook de coördinator Voor- en Vroegschoolse Educatie (voor peuters en kleuters met een taalachterstand).