Wat willen we bereiken?
Als gemeente streven wij ernaar om de impact van de risico’s te minimaliseren. Dit betekent dat we een weerstandsvermogen nastreven dat op z’n minst voldoende is. Hiervoor houden we een factor aan tussen de 1,0 en 1,4 (“voldoende” volgens de nota risicomanagement, weerstandsvermogen en kengetallen) ten opzichte van het benodigde weerstandsvermogen.
Wat gaan we daarvoor doen?
De nu voorliggende jaarrekening 2023 baseren we op de actualisatie van risico’s, opgenomen in de programmabegroting 2024. Dit op basis van de uitgangspunten van de nota risicomanagement, weerstandsvermogen en kengetallen die is vastgesteld in de raad van december 2023.
Hieronder lichten we dit toe met een opsomming van de onderwerpen en vervolgens per onderwerp een uitgebreide toelichting:
- Actualisatie van risico’s opgenomen in de programmabegroting 2024
- Het beleid omtrent de weerstandscapaciteit en de risico’s
Actualisatie van risico's opgenomen in de programmabegroting 2023
Om de risico's van Gemeente de Fryske Marren in kaart te brengen is in samenwerking met de teams een risicoprofiel opgesteld. In het onderstaande overzicht wordt echter alleen het aantal risico's gepresenteerd met de hoogste bijdrage aan de berekening van de benodigde weerstandscapaciteit met een maximum van 20.
bedrag x € 1.000 | |||||
Belangrijkste financiële risico's | |||||
Risico-nummer | Risico | Kans | Maximaal financieel gevolg | Invloed | Beheersmaatregelen |
|---|---|---|---|---|---|
R98 | Capaciteit elektriciteitsnetwerk | 70% | 1.500 | 8.96% | Proactieve communicatie |
R140 | Open einde regelingen Sociaal Domein | 50% | 2.000 | 8.54% | Primaire sociaal wijkteam en beleidsuitgangspunten. Betere monitoring (eigen organisatie en landelijke ontwikkelingen). |
R112 | Integrale Veiligheid | 50% | 1.000 | 6.39% | Beroep op tijdelijke handhavers en compensatie- |
R104 | Rampen en crisis (GRIP 4). | 20% | 3.500 | 6.00% | Afronden crisisplan, opleiden |
R113 | Uitvoeringsprogramma woningbouw | 50% | 1.000 | 4.25% | Monitoren en plannen via dashboard. |
R136 | Krappe arbeidsmarkt | 50% | 750 | 3.19% | Actualiseren strategische personeelsplanning, specifiek inhuren |
R139 | Ontwikkeling nieuw warmtenet | 75% | 500 | 3.19% | Informatie ophalen bij externe partijen. Kennis en deskundigheid in huis halen |
R96 | Onvoldoende kavels verkopen | 30% | 1.000 | 2.56% | Bestaand aanbod nadrukkelijk onder aandacht brengen, locaties aantrekkelijk maken. |
R138 | De klimaatverandering, hoge worteldruk, laag grondwaterstand (peil) en veenweideproblematiek | 90% | 300 | 2.29% | Ongevallen door extra schade naast de normale verzakking of schade aan wegen, kwetsbare, waterverzadigde bermen en kunstwerken |
R125 | Onrechtmatig inkopen | 25% | 1.000 | 2.14% | Structureel bewustwording creëren via inkoopstart-formulier, inkoopkalender en periodieke gesprekken. |
R40 | Dataverlies, dataconsistentie & vertrouwen weg | 50% | 500 | 2.14% | technische beheersmaatregelen, rapportage incidenten, procesverbaal opstellen richting MO. Stappenplan beheersing ransomware. |
R131 | Continuïteit digitale Infrastructuur | 50% | 500 | 2.13% | Periodiek actualiseren van Actieplan Informatie-veiligheid en BIO-lijst met beheersmaatregelen. |
R135 | Extreme inflatie | 25% | 1.000 | 2.11% | Reserveringen t.a.v. prijs- |
R130 | Inbraak IT-systemen | 50% | 500 | 2.10% | Periodiek actualiseren Actieplan Informatieveiligheid. Nulmeting uitvoeren voor BIO-cyclus. |
R115 | Verzakking wegen, bermen en kunstwerken | 75% | 300 | 1.90% | Onderhoud prioriteren op kwaliteitsniveau, grondwaterstanden monitoren. |
R132 | Toename ziektes en plagen in groen en water | 60% | 350 | 1.80% | Verhogen van de bio-diversiteit: zorgen voor meer insecten die natuurlijke bestrijding leveren. Strategische communicatie met inwoners. Werkzaam-heden verrichten om soortenuit het water te halen, actualiseren van beheerplan. |
R105 | Rampen en crisis (GRIP 3) (gemeentegrens overschrijdend) | 10% | 200 | 1.71% | Afronden crisisplan, opleiden |
R25 | Rentelast stijgt fors | 90% | 200 | 1.53% | Jaarlijks rekenrente actualiseren |
R88 | Onvoldoende kavels verkopen | 20% | 750 | 1.29% | Openbare ruimte en nog te verkopen kavels goed blijven onderhouden overeenkomstig beleid. |
R94 | Lager exploitatieresultaat | 50% | 250 | 1.07% | Jaarlijks hercalculeren van exploitaties |
Onder de kolom invloed wordt verstaan: de invloed van het risico op het benodigde weerstandsvermogen.
Op basis van de ingevoerde risico's is een risicosimulatie uitgevoerd. De risicosimulatie wordt toegepast omdat het reserveren van het maximale bedrag ongewenst is. De risico's zullen immers niet allemaal tegelijk en in hun maximale omvang optreden. Onderstaande figuur en de bijhorende tabel tonen de resultaten van de risicosimulatie.
Uit de grafiek en de bijbehorende tabel volgt dat 90% zeker is dat alle risico's kunnen worden afgedekt met een bedrag van afgerond € 8.000.000 (benodigde weerstandscapaciteit).
Benodigde weerstandscapaciteit bij verschillende zekerheidspercentages | |
Percentage | Bedrag |
|---|---|
5% | € 3.439.849 |
10% | € 3.878.993 |
15% | € 4.198.406 |
20% | € 4.464.445 |
25% | € 4.697.137 |
30% | € 4.915.931 |
35% | € 5.119.272 |
40% | € 5.313.038 |
45% | € 5.512.458 |
50% | € 5.712.506 |
55% | € 5.921.018 |
60% | € 6.133.386 |
65% | € 6.360.158 |
70% | € 6.606.580 |
75% | € 6.878.910 |
80% | € 7.202.401 |
85% | € 7.576.523 |
90% | € 8.061.239 |
95% | € 8.820.967 |
Nieuwe ontwikkelingen
Het is belangrijk om ook nieuwe risico’s in beeld te brengen. Daarom houden we scherp alle nieuwe ontwikkelingen in de gaten. Hieronder een overzicht van wat er in 2024 speelt.
Onzekerheid Gemeentefonds
Als gemeente ontvangen wij bijna de helft van onze inkomsten via het gemeentefonds. Maar nog altijd is er onzekerheid over de hoogte van de middelen uit het gemeentefonds vanaf 2026, het zogeheten ravijnjaar. Door de lopende kabinetsformatie en de demissionaire status van het huidige kabinet blijft het onzeker wanneer er duidelijkheid komt over de opschalingskorting van € 1,9 miljoen, een eventuele compensatie vanuit het Rijk voor de korting uitkering Gemeentefonds (ravijnjaar) van € 6,5 miljoen en de ontwikkeling van de zorgkosten.
Onderhoud Oevers
Bij controles zijn er gebreken geconstateerd op een deel van de oeverconstructies vaarwegen. Deze gebreken zijn geconstateerd met de nodige veiligheidsrisico's waarbij er een kans bestaat op (blijvend) letsel. Het is hoognodig om een deel van onze oeverconstructies vaarwegen daarom te vervangen. Hoe langer er wordt gewacht met de vervanging van deze oeverconstructies hoe meer risico’s we lopen op schade aan de oever of aanliggende verharding. Dit leidt tot ad hoc reparaties die uiteindelijk meer geld zullen kosten. Op basis van een extern rapport is een bedrag berekend dat de komende jaren jaarlijks benodigd is voor deze werkzaamheden.
Wethouderspensioenen
Met ingang van 2027 wordt het nieuwe pensioenstelsel van kracht. Vooralsnog is de APPA hierbuiten gelaten. De verwachting is echter dat ook deze pensioenen nog over zullen gaan naar het nieuwe stelsel. Dat zou betekenen dat de pensioenen van onze (oud-)wethouders over gaan naar een pensioenfonds. Wij hebben een 100% voorziening voor deze pensioenen. Bij overgang naar een pensioenfonds zal een kapitaal overgeheveld moeten worden. Er is nog niets bekend over hoe dit kapitaal berekend wordt en of dit aansluit bij onze voorziening. Dit kan (fors) hoger of (fors) lager zijn dan onze huidige voorziening.