Paragraaf Duurzaamheid

Financiële structuur

Vanaf 2024 is er middels de perspectiefnota € 50.000 beschikbaar voor deelname binnen de Friese Energietafel (FET). Onderdeel van de Friese Energietafel is de Regionale Energiestrategie (RES). Binnen de kredieten Energietransitie en Duurzaamheidsvisie worden incidentele kosten ten behoeve van de energietransitie bekostigd. In 2024 willen we deze middelen herijken zodat er meer geld beschikbaar komt voor diverse taken en projecten. Binnen het budget duurzaamheid is er een subsidieplafond. Initiatieven kunnen voor kleinschalige activiteiten een subsidie aanvraag doen die vallen binnen de verordening.

*De kosten voor De Fryske Marren zijn afhankelijk van het aantal onrendabele laadpalen. Hiermee zijn we terughoudend.

Wat hebben we bereikt?

Project Tûk Wenjen (gemeentelijk energieloket)  
Tûk Wenjen richt zich op het besparen van energie bij koop- en huurwoningen. In 2023 hebben we 6 informatieavonden gehouden verspreid over de gemeente. Daarnaast is er 1 informatieavond online geweest. Er zijn 160 subsidies voor de energieadviezen Eigen Woning in 2023 verstrekt. Met deze informatie avonden bereiken we honderden inwoners die aan de slag gaan met energiebesparende maatregelen.

Friese Energietafel 
Afgelopen periode is in het kader van het project Friese Energietafel de PrePMIEK opgesteld. Hierin staan alle geplande (uitbreidings-) projecten van Tennet en Liander binnen Friesland gericht op het oplossen van netcongestie. De komende periode wordt er gewerkt aan de Energievisie van Friesland, waarin er een gezamenlijk beeld wordt gemaakt van de balans tussen, vraag, aanbod, opslag en conversie van verschillende energiebronnen. Op basis van deze energievisie kan er beter geprioriteerd worden en zal er een langetermijn agenda opgesteld worden met projecten die de netcongestie oplossen. Dit betekent voor de gemeente dat we op basis van deze input passend beleid opstellen.

Netcongestie
Het probleem van netcapaciteit speelt niet alleen op nationaal niveau voor het hoogspanningsnet, maar ook op lokaal niveau. De Fryske Marren heeft frequent bestuurlijk overleg met Liander hierover. Door overleg proberen we de belangen van DFM optimaal te dienen.

380KV Hoogspanningsnet
In heel Nederland is er sprake van netcongestie. Om deze congestie te beperken wordt er een nieuw hoogspanningstracé van Tennet gerealiseerd tussen Ens en Vierverlaten. Bij de keuze van het tracé wordt er gekeken naar bestaande infrastructuur zoals snelwegen en bestaande hoogspanningstracés.
De verwachting is dat het nieuwe tracé deels door De Fryske Marren gaat lopen. De Fryske Marren is zowel ambtelijk als bestuurlijk betrokken bij dit traject. Hierbij zet De Fryske Marren zich in voor het belang van haar inwoners en bedrijven. Er wordt geïnventariseerd welke consequenties de verschillende tracés hebben voor DFM.

In eerste instantie is de verbinding tussen Vierverlaten en Ens bedoelt voor transport zonder aftakkingen. Het aantakken van tussenliggende interessante objecten zoals onderstations en energiecentrales kunnen in de toekomst mogelijkheden bieden voor regionaal transport van elektriciteit. De Fryske Marren en andere betrokken gemeenten gaan zich inzetten om de nut en noodzaak van aantakking van het nieuwe tracé onder de aandacht te houden bij TenneT en concrete mogelijkheden te delen.

Routekaart verduurzaming vastgoed DFM 
Een groot deel van de geplande uitvoering in 2023, schuiven wij door naar 2024. Hiermee verwachten wij werk met werk te kunnen maken met de verduurzaming van Heremastate 5 en voor een aantal gebouwen een rijkssubsidie (DuMaVa) aan te kunnen vragen.

Openbare verlichting 
Er is een toename van 9% van openbare LED verlichting in 2023.

Regioanalyse
Gemeente De Fryske Marren en gemeente Heerenveen delen samen het onderstation in Oudehaske. Middels de regio-analyse wordt gekeken naar de plannen van beide gemeenten (wonen, industrie, aardgasvrije woonwijken, mobiliteit etc) en de impact op het energienetwerk. Aan de hand van knelpunten wordt inzichtelijk waar uitbreiding en versterking van het netwerk op termijn noodzakelijk is. Inzicht in de toekomstige knelpunten zorgt ervoor dat Liander hier tijdig op kan inspelen en uitbreiding van het netwerk kan plannen. Dit zorgt ervoor dat de ontwikkeling van industrie, nieuwbouw wijken, laad infrastructuur ed. minder wordt gehinderd door eventuele beperkingen van het elektriciteitsnetwerk.

Context en achtergrond

Het klimaatakkoord stelt dat de gemeente in 2050 klimaatneutraal is. In 2021 en 2022 zijn het duurzaamheidsprogramma en de warmtevisie vastgesteld. Vanuit het vastgestelde beleid is de gemeente op provinciaal niveau betrokken bij de inrichting van het toekomstige energiesysteem.

Trends en ontwikkelingen

In heel Nederland is er sprake van netcongestie. Liander en Tennet doen de komende jaren forse investeringen in het uitbreiden van het elektriciteitsnetwerk. De netcongestie heeft gevolgen voor de maatschappelijke en economische ontwikkelingen binnen De Fryske Marren. Liander en Tennet werken momenteel hard aan uitbreiding van het elektriciteitsnetwerk. De verwachting is dat jaren gaat duren.

Een oplossingsrichting voor de netcongestie is het inzetten van de opslag van elektriciteit. Binnen Friesland en ook De Fryske Marren zijn er verschillende partijen geïnteresseerd in de ontwikkeling van een accusysteem op het net van Tennet. Dit is een nieuwe ontwikkeling die we nauwgezet volgen zowel binnen de gemeente als in heel Friesland. De eerste gedachtenvormingen rondom ontwikkelingen van nieuw beleid zijn in 2023 gestart.