Programma 2 Ruimte

Op 1 januari 2024 traden de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging in werking. We bereidden ons daar in 2023 verder op voor. De volgende zaken zijn afgerond: 

• de verordening rondom ruimtelijke kwaliteit; 
• het delegatiebesluit vaststellen delen van het omgevingsplan;  
• het besluit adviesrecht bij buitenplanse omgevingsplanactiviteiten;  
• het besluit verplichte participatie bij aanvragen voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit  
• Het technisch aanpassen van de APV aan de Omgevingswet;  
• de legesverordening; 
• Instellen adviescommissie ruimtelijke kwaliteit; 
• vijf pilotprojecten in het kader van de Wet kwaliteitsborging. 

In 2023 werkten we verder aan: 

• de Verordening Fysieke Leefomgeving (raadsbesluit in 2024)  
• het stapsgewijs wijzigen van het tijdelijk deel van het omgevingsplan naar een omgevingsplan nieuwe stijl (moet klaar zijn voor 1 januari 2032)  

In het laatste kwartaal van 2023 verzorgden we een opleidingstraject voor onze medewerkers.  

In het kader van de inwerkingtreding van de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging hebben we een nieuw zaaksysteem ingericht: CLO (Centric Leefomgeving). Dit systeem gebruiken we voor het behandelen van aanvragen, meldingen, verzoeken en dergelijke. Dit systeem is gekoppeld aan het landelijke DSO. We moesten het CLO vullen met processen. Daarnaast werkten we aan een verdere standaardisatie van documenten opdat we de kortere beslistermijnen kunnen halen. 
Verder hebben we in nauwe samenwerking met de Fumo gewerkt aan digitalisering en overdracht van dossiers. Dit verbetert de kwaliteit en snelheid van de advisering. 

Binnen het onderwerp Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging leverden we ook input voor het participatiebeleid / Wikselwurk. Daar is de Participatiewijzer voor ruimtelijke initiatieven uit voortgekomen. Het is een bruikbaar instrument/hulpmiddel voor initiatiefnemers, om helderheid te krijgen over wat de gemeente van hen verwacht qua inzet op het onderwerp participatie. 

Inmiddels hebben we via het Omgevingsloket, onderdeel van het Digitaal Stelsel Omgevingswet, diverse aanvragen ontvangen. Dit levert vooralsnog geen grote problemen op.  

In de najaarsrapportage deelden wij onze zorgen rond de digitale aspecten van het omgevingsplan. Zo biedt het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) geen mogelijkheid om een wijziging van het omgevingsplan in de fase van het voorontwerp de tonen. Dit betekent dat we voorontwerpen niet goed kunnen delen met onze inwoners en met u als raad. Onze softwareleverancier heeft hier voor 1 januari 2024 geen alternatief voor kunnen bieden. Dit vormt nu nog geen knelpunt, omdat wij in 2024 het omgevingsplan nog mogen wijzigen met de standaard die we ook voor bestemmingsplannen gebruikten. 

Een duurzame en toekomstbestendige gemeente die geen gebruik maakt van fossiele brandstoffen 
Via het OVEF betrekken wij groene stroom. In 2023 zijn in het openbaar gebied 26 laadpalen geplaatst. Dit is gedaan met het oog op het mogelijk maken van fossielvrije mobiliteit. 
 
Wij werken aan de verduurzaming van gemeentelijke gebouwen via een Routekaart. Inmiddels hebben wij voor 9 gebouwen gedetailleerde plannen voor verduurzaming op laten stellen. Wel waren we genoodzaakt een groot deel van de in 2023 geplande uitvoering door te schuiven naar 2024. De oorzaak hiervan was de netcongestie. Het uiteindelijke doel van de Routekaart blijft haalbaar: in 2036 hebben wij 70 gebouwen verduurzaamd.  
Onze subsidieaanvraag voor de Investeringssubsidie Duurzaam Maatschappelijk Vastgoed (DUMAVA) is niet toegekend. Ook dit jaar was het subsidiebedrag overtekend en is onze aanvraag helaas uitgeloot. Omdat deze inkomsten niet begroot zijn, heeft dit geen negatieve impact op de uitvoering.  

De Regionale Energie Strategie 2.0 (RES 2.0) is in 2023 vastgesteld . 
In 2023 is gestart met de regioanalyse. De regioanalyse geeft inzicht in de (toekomstige) knelpunten op het elektriciteitsnetwerk van Liander en de mogelijke oplossingen. Hierdoor kunnen problemen rondom netcongestie worden beperkt en verholpen.  

Tennet voert een variantenstudie uit voor het 380 kV tracé Vierverlaten-Ens. Het gaat om het plaatsen van hoge hoogspanningsmasten met een grote ruimtelijke impact. Tennet en het Ministerie van Economische zaken hebben hiervoor twee tracévarianten bedacht. Wij zijn zowel ambtelijk als bestuurlijk goed betrokken zodat wij onze belangen zo goed mogelijk kunnen behartigen.  

In 2023 is door de Friese Energietafel de PreMIEK (provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat) opgesteld. In 2023 is de Friese Energievisie opgesteld. Samen met Liander werken we aan bijplaatsen van bulkhoeveelheden van trafostations.  

Wij ondersteunden in 2023 negen bewonersinitiatieven voor het aardgasvrij maken van dorpen, waaronder Balk en Terherne. De eerste haalbaarheidsonderzoeken zijn afgerond. Balk is gestart met het ontwerpen van een warmtenet en de business case daarvan. Terherne is opgenomen als onderdeel van het Europese Interreg North Sea Region project. In 2023 hebben we ons geconcentreerd op het ondersteunen van bestaande initiatieven. 

In Maart 2023 is een gezamenlijk (DFM-SWF-Terschelling-Provincie) bezoek geweest aan Denemarken, hierbij zijn verschillende warmtebedrijven (zowel gemeentelijke als coöperatieve) bezocht. Dit is de start geweest van een breder onderzoek naar de rolbepaling van de gemeente De Fryske Marren, de rolbepaling is nog niet afgerond en zetten we voort in 2024. 

In 2023 is op basis van het Sinnefjildenbeleid een beslisboom gemaakt. Per trede en per kern is nu inzichtelijk wat de maximale theoretische opwekpotentie is. Dit is in lijn met het provinciale beleid dat er niet in kernen meer wordt opgewekt dan de (toekomstige) elektriciteits-vraag. In de vorm van een interactieve kaart zijn cijfers van de kernen opgeleverd over het toekomstig elektriciteitsgebruik en de toekomstige zonpotentie. 

De raad heeft in 2023 een paraplubestemmingsplan vastgesteld voor windmolens op of direct aansluitend aan agrarisch erven (maximaal 15 meter hoog). Voorwaarde voor het verkrijgen van een vergunning is onder meer dat het op te stellen vermogen gericht moet zijn op de energiebehoefte van het eigen, agrarisch bedrijf. Inmiddels hebben we 17 omgevingsvergunningen verleend. 

In 2023 hebben we voor het energieloket Tûk Wenjen zes informatieavonden op locatie gehouden en één digitaal. Er zijn in 2023 160 subsidies voor de energieadviezen Eigen Woning verleend. Daarnaast zijn in 2023 179 huisbezoeken afgelegd door de energiecoach bij 89 huurders en 90 woningeigenaren en zijn 399 kleine energiebesparende maatregelen genomen. In 2023 is 381 keer subsidie verstrekt vanuit de witgoedregeling. 

Circulair en duurzaam aanbesteden en inkopen 
Duurzaamheidseisen nemen we mee in aanbestedingen van ruimtelijke projecten en ook bij het opstellen van het omgevingsplan speelt duurzaamheid een rol. Enkele voorbeeldprojecten die de duurzaamheidseisen hebben toegepast in de aanbesteding zijn: Straatweg Noord in Lemmer, De Doraweg in Lemmer, Witte Burch in Bakhuizen, de Coenderssingel in Balk, De Slotwei – Industriewei in Sint Nicolaasga, de Mienscharwei in Vegelinsoord en de verbouw van Heremastate. 

Voor het gebruik van HVO-100 brandstof (niet-fossiele diesel) zijn eisen gesteld. Deze brandstof is ingezet in de keten van het asfaltonderhoud. Ook zijn eisen gesteld voor het gebruik van zogenaamd regeneraat asfalt in werken. Het is aantoonbaar gebruikt door de aannemers.  

Wij hanteren de in betonketen Fryslân afgesproken duurzaamheidseisen in GWW-projecten. Voor duurzaam asfalt zijn eisen geformuleerd over het verhogen van de circulariteit en het verlagen van de milieubelasting, waaronder CO2-emissies.  

Wij hebben in 2023 deelgenomen aan de Friese Circulaire Inkoop Academie voor het circulair vervangen van een fiets- en voetgangersbrug. We hebben circulaire betonfietspaden aangelegd, de huidige samenstelling leidt nu nog tot enige scheurvorming. We monitoren dit qua samenstelling en ook op de wijze van aanbrengen. We hebben deelgenomen aan het programma ‘Friesland bouwt Circulair’.   
Wij zijn in 2023 begonnen met de pilotopleiding circulair inkopen en aanbesteden. 

Minder gebruik van grondstoffen en minder afval 
Het aanbod GFT is in 2023 gestegen met 5,8 % ten opzichte van 2022. Het aanbod van rest- en grof afval is gelijk aan dat van 2022. Uit de definitieve cijfers van Omrin moet nog blijken welk gewicht aan restafval daadwerkelijk is gerealiseerd. Deze data zijn in mei 2024 bekend.  
In 2023 namen 10 basisscholen deel aan de e-waste race, waarbij zij bijna 21.000 elektronische apparaten hebben ingezameld voor recycling.  

Wij leverden in 2023 1.750 ton (8.300 m3) bermgras aan Agricycling voor compostering bij 19 boeren/grondeigenaren. Daarnaast hebben we 3.600 m3 hekkelspecie gecomposteerd op onze CMC-locaties (Controlled Microbial Composting). In 2023 hebben wij 1.200 m3 groen- of tuinafval ontvangen op de milieustraten. Een deel van de compost is verwerkt binnen de gemeente. Het overige deel is afgevoerd naar een erkend verwerker die er bomengrond van maakt. 

Een klimaat-adaptieve gemeente die in 2050 klimaat-robuust is ingericht 
In 2023 werkten we aan de herziening van de LIOR (Leidraad inrichting openbare ruimte). Hierin zijn ambities verwerkt op het gebied van circulariteit en klimaatadaptatie.  

Voor groenblauwe maatregelen zijn 78 subsidieaanvragen ingediend, waarvan 64 voor regentonnen, 13 voor groene daken en 1 voor een infiltratiemodule. De subsidieregeling groenblauwe maatregelen is aangepast, zodat we de subsidie voor meer groenblauwe maatregelen kunnen verlenen. 

In 2023 realiseerden we diverse projecten met klimaat-adaptieve maatregelen, zoals de aanleg van infiltratieriolering in Sint Nicolaasga en de aanleg van groen-parkeren in Joure. Daarnaast is in 2023 het ambitieniveau vastgesteld van Operatie Steenbreek. 

Het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) kan grote gevolgen hebben, vooral voor de agrarische sector. In juni 2022 heeft het Rijk de startnotitie NPLG en in november 2022 het ontwikkeldocument NPLG gepubliceerd. Voor Friesland is de startnotitie en het ontwikkeldocument voor de thema’s natuur, water en klimaat vertaald in het concept Fries Programma Landelijk Gebied (FPLG). Vanuit dit programma willen de Friese gemeenten samen met provincie en waterschap meewerken aan meerdere integrale opgaven zoals de Kader Richtlijn Water, het afbouwen van de derogatie, biodiversiteit, veenweide, CO2 en stikstof. De provincie heeft het conceptprogramma ingediend bij het Ministerie. Inmiddels heeft het Rijk het ontwerp NPLG ter inzage gelegd. 
Met de P-10 gemeenten en de VNG hebben wij een zienswijze ingediend op het door het Rijk gepresenteerde ontwerp NPLG. We hebben daar de positie en het belang van de landbouw benadrukt. Daarnaast werken we nog aan een gezamenlijke zienswijze van de Friese gemeenten. 
 
Samen met de ander Friese veenweide gemeenten, de provincie en het waterschap zijn we verdergegaan met de uitvoering van het veenweideprogramma 2020 – 2030. We ondersteunen daarbij gebiedsprocessen in de veenweidegebieden, zoals agriforestry en composteren bij de boer waarbij wij maaisel en hekkelspecie leveren. Hiermee kan het organisch gehalte van de weilanden worden verbeterd waardoor weer minder kunstmest nodig is. 
Agrariërs kunnen extra subsidie krijgen via het Gemeenschappelijke Landbouw Beleid (GLB) als zij extra inspanningen doen voor landschap en natuur. Wij helpen ze daarbij door ze gemeentelijke landschapselementen te laten onderhouden waardoor zij hoger scoren voor deze subsidie.  
 
We hebben gewerkt aan een convenant gewasbestrijdingsmiddelen tussen bewoners van Oudemirdum en een bollenteler. Het convenant is niet gesloten. Er is tussen partijen afgesproken om met elkaar in gesprek te blijven en te zoeken naar een oplossing voor alle partijen.  

Op 21 juni 2023 besloot de gemeenteraad het bestemmingsplan ‘Partiële herziening beheersverordening geitenhouderijen niet vast te stellen. Een maand later stelde de raad de motivering vast. Volgens de raad is het oorzakelijk verband tussen geitenhouderijen en een verhoogde kans op longontsteking bij mensen in Fryslân nog niet voldoende aangetoond. In 2024 is het RIVM naar verwachting klaar met het onderzoek en zullen er meer wetenschappelijke bevindingen bekend zijn. De raad vond het voorbarig om op basis van voorlopige inzichten beleid vast te stellen. 

Fries Funderingsloket
We werkten verder aan het doel om het funderingsloket (zoals aanbevolen door de funderingstafel) halverwege 2024 operationeel te krijgen. Dit loket heeft vooral een adviesfunctie. De woningeigenaar is zelf verantwoordelijk voor herstel van de fundering en de kosten ervan. Het funderingsloket kan wel adviseren over de mogelijkheden van financiering. Er wordt nog wel gekeken of er mogelijkheden zijn voor een Fries funderingsfonds (gebaseerd op het landelijke funderingsfonds). Daarnaast worden er middelen beschikbaar gesteld voor funderingsonderzoek om inzicht te krijgen in de ernst van de situatie en om woningeigenaren te motiveren om hun fundering te onderzoeken. 
 
Friese veenweideprogramma 2020-2030
Het Friese veenweideprogramma 2020-2030 zal steeds meer onderdeel gaan uitmaken van de opgaven die volgen uit het Nationaal Programma Landelijk Gebied dat weer vertaald wordt in het Fries Programma Landelijk Gebied. Zo kunnen verschillende opgaven integraal worden opgepakt. Dit gebeurt zodra het Ministerie groen licht geeft voor het Fries Programma Landelijk Gebied en zodra het Rijk de daarvoor benodigde middelen beschikbaar stelt. 

In de omgevingsvisie (www.defryskemarren.nl/omgevingsvisie ) zijn de landschappelijke kwaliteiten en kenmerken van de verschillende gebieden beschreven. Deze vormen de basis voor afwegingen en uitwerking van ruimtelijke ontwikkelingen. 

Onze doelstelling: minimaal 128 woningen per jaar toevoegen tot en met 2030 
In 2023 haalden we deze doelstelling ruimschoots. We voegden 149 woningen toe aan de woningvoorraad. Daarmee waren we qua woningbouwproductie de derde gemeente in Fryslân. Belangrijke projecten waren: Broek-Zuid, Havendiken en Zuiderzeestraat te Lemmer. Een overzicht van woningbouwprojecten waar we aan werken is opgenomen in ons dashboard woningbouw (zie link: https://www.arcgis.com/apps/dashboards/3da28e5419a544809aab594356c5366c ). 

Een regionale woondeal Zuidwest Friesland 2022 - 2030 met hogere bouwopgave 
Met het Rijk en de provincie Fryslân sloten we in april 2023 een woondeal voor de periode 2022 tot en met 2030. Dit levert een forse bouwopgave op. Tussen 1 januari 2022 en 31 december 2030 streven we naar 1150 nieuwe, sleutelklare woningen. Dat betekent dat onze doelstelling verhoogd is van gemiddeld 100 woningen per jaar naar gemiddeld 128 woningen per jaar. Deze hogere doelstelling hebben we in 2023 gehaald. Het aantal woningen per jaar fluctueert. Daarom sturen we op periodes van meerdere jaren. 

Bouwen in de kleine kernen stimuleren we actief 
In Oudega, Ouwsterhaule, Tjerkgaast en Sintjohannesga zijn we voortvarend aan de slag gegaan met de inwoners om plannen mogelijk te maken. Via de zogenaamde Built-to-Order aanpak hebben we 59 deelnemers ingeloot voor deelname aan een concreet project. We werken de plannen verder uit in overleg met de gegadigden. Op basis van een tweede inventarisatieronde zijn we ook gestart in Bantega om de mogelijkheden voor een nieuw project voor woningbouw te verkennen.  

Onze doelstelling: netto 200 sociale huurwoningen erbij tot en met 2030 
Accolade en Dynhus pakten hun rol in de opgave sociale huur. In Joure is het project Herstructurering Scharkamp/ De Finne in volle gang. Er komen daar meer huurwoningen terug dan er voorheen stonden. Dynhus maakte plannen voor de herstructurering van de Parkstraat/ Pampusstraat te Lemmer. Ook kwamen we tot overeenstemming met Dynhus voor ontwikkeling van De Beuk in Sint Nicolaasga. Via de prestatieafspraken maakten we meerjarige afspraken voor de toekomst over huurwoningen in Tramdijk-Oost fase 3 en Wyldehoarne, fase 4. Verder zijn we gesprekken gestart met de corporaties met als inzet versnelling van de woningbouwopgave. 

Onze doelstelling: meer aandacht voor specifieke aandachtgroepen 
Wij werkten in Fries verband samen aan een Fryske urgentieverordening. De uitgangspunten daarvoor werkten we uit in 2023. We stellen de raad in 2024 voor de verordening vast te stellen. We maakten daarnaast een start met het opstellen van een woonzorgvisie voor De Fryske Marren. We leggen deze in december 2024 aan de raad voor.
In 2023 hebben we geconstateerd dat er een achterstand is op de huisvesting van statushouders. Op grond daarvan werkten we aan een plan van aanpak huisvesting statushouders. In de gemeente De Fryske Marren hebben bijna 300 Oekraïense ontheemden een nieuw verblijf gevonden. 220 Mensen wonen in één van de drie gemeentelijke opvanglocaties en de andere mensen worden opgevangen door particulieren of huren zelf een woning.  

We zijn koploper in het monitoren van onze projecten 
Samen met de provincie geven we uitvoering aan de Planmonitor Wonen 2.0. Op basis van provincie-breed onderzoek uitgevoerd door KAW blijkt dat we als gemeente koploper zijn in de registratie van onze projecten. Ons dashboard hebben we in lijn gebracht met de landelijke en provinciale monitor. 

VTH-beleid
Medio 2023 hebben we het VTH-beleid 2024 – 2027 vastgesteld. Dit beleid sluit aan bij onze omgevingsvisie en geeft per gebied aan welke onderwerpen de komende jaren binnen het VTH-domein prioriteit hebben. Deze prioriteiten vertalen we in de VTH-Uitvoeringsprogramma’. Een onderdeel van het VTH-beleid is onder andere de LHSO (Landelijke HandhavingStrategie Omgevingswet). In deze strategie is opgenomen in welke gevallen op welke wijze het toezicht en de handhaving wordt ingezet. 

Om ervoor te zorgen dat het niveau, opleiding en ervaring van de medewerkers binnen het VTH-domein aansluit bij de eisen, is in 2023 een 0-meting uitgevoerd, waarbij is beoordeeld in hoeverre een medewerker binnen een deskundigheidsgebied voldoet aan de VHT-kwaliteitscriteria. Het resultaat van deze 0-meting is dat De Fryske Marren voldoet aan 24 van de 27 deskundigheidsgebieden. De deskundigheidsgebieden waaraan we nog niet voldoen zijn Exploitatie & planeconomie, Cultuurhistorie en Energie & Duurzaamheid. De oorzaak zit in het aantal medewerkers, die in dit deskundigheidsgebied werken. Het ligt dus niet aan de ervaring, kennis en kunde van de in dienst zijnde medewerkers. Inmiddels is het ‘niet voldoen’ opgelost door binnen de formatie mensen met deze deskundigheid aan te trekken en de samenwerking aan te gaan met andere gemeenten en ketenpartners. 

We zagen in de maand december een grote toename van het aantal aanvragen om omgevingsvergunning. 

Kerkenvisie
In 2023 hebben we gewerkt aan het opstellen van de Kerkenvisie. We stelden op basis van een enquête een analyse op. Zo verkregen we inzicht in de stand van zaken en de toekomstverwachting voor kerkgebouwen in onze gemeente. We bieden de kerkenvisie in Q4 van 2024 ter vaststelling aan.

Erfgoednota en gemeentelijke monumenten
Voor het opstellen van de Erfgoednota hebben we in 2023 gewerkt aan een startnotitie. We leggen deze notitie in 2024 aan de raad voor. Ook deze nota leggen we in Q4 ter vaststelling aan de raad voor.
Verder werkten we aan het herijken van de gemeentelijke monumentenlijst. 

Veiligheid op de gemeentelijke wegen 
De raad heeft geld gereserveerd voor het Uitvoeringsprogramma Risicoanalyse. Daarnaast is subsidie beschikbaar. De in het uitvoeringsprogramma opgenomen verkeersmaatregelen willen we de komende jaren voorbereiden en uitvoeren. Waar mogelijk combineren wij deze met overige werkzaamheden. We zijn in 2023 gestart met de voorbereiding van een aantal verkeersveiligheidsmaatregelen.  

Fietsveiligheid 
Op basis van dit uitvoeringsprogramma fietsveiligheid hebben we in 2023 onderzoek laten uitvoeren naar mogelijke aanleg van fietsvoorzieningen op de tracés Lange Dijk/Kampweg/Heerenweg te Ouwsterhaule en Rotsterhaule, Breelenswei/Smitsleane te Bakhuizen, Lange Hoek/Trophorne te Elahuizen en het Westeind te Oosterzee. De resultaten zijn in 2023 opgeleverd.   
In 2024 nemen we fietsveiligheidsmaatregelen voor: 

• Harddraversweg te Joure; 
• Westeind te Oosterzee; 
• Lange Hoek/Trophorne te Elahuizen. 

Uit het onderzoek voor fietsvoorzieningen is voor het Westeind de aanbeveling gekomen om 5 drempels en fietsstroken aan te leggen. Voor de aanleg van twee drempels is geld beschikbaar. Voor de overige maatregelen niet. Welke maatregelen uiteindelijk worden getroffen is afhankelijk van de beschikbare middelen en van de besluitvorming over de resultaten van het te volgen participatietraject. 

Doorfietsroute 
We zijn gestart met de voorbereidingen van aanleg van een doorfietsroute buiten de bebouwde kommen tussen Joure en Heerenveen. Naar verwachting starten we in de winterperiode van 2024 met fysieke werkzaamheden. Eind 2023 hebben we aan een extern bureau opdracht verleend voor onderzoek naar aanleg van een doorfietsroute en aanpak verkeersveiligheids-/fietsknelpunten in de bebouwde kommen van Oudehaske en Haskerhorne. We verwachten de resultaten rond de zomer van 2024.  

Verkeersmaatregelen treffen op de Fjildwei Terkaple/Akmarijp 
In 2023 zijn bij besluitvorming over de perspectiefnota middelen gereserveerd om maatregelen te treffen op de Fjildwei (doorgaande weg) binnen de bebouwde kom Terkaple/Akmarijp. We zijn in 2023 gestart met de voorbereiding van de planvorming in samenspraak met plaatselijk belang.  

Gemeentelijk verkeers- en vervoerplan 
Het Gemeentelijk verkeers- en vervoerplan De Fryske Marren (GVVP) is van 2016. De laatste jaren is er veel veranderd op het gebied van verkeersveiligheid en mobiliteit. Deze veranderingen en toekomstige ontwikkelingen vragen om een actualisatie van het huidige gemeentelijk verkeers- en vervoerbeleid. We hebben een aanzet gemaakt voor een startnotitie om in 2024 te komen tot een mobiliteitsvisie en mobiliteitsplan voor onze gemeente.  

Parkeer –en verkeerssituatie Lemmer 
De huur van de parkeerlocatie aan de Vuurtorenweg is niet verlengd. De parkeerproblematiek is opgelost, onder andere door de ingebruikname van het parkeerterrein bij de Albert Heijn. We blijven de parkeer – en verkeerssituatie in Lemmer monitoren. 

Aanbesteding openbaar vervoer in volle gang 
Het busvervoer voor 2024 – 2034 in Fryslân is aanbesteed. Qbuzz heeft de voorlopige gunning gekregen. Het is voorlopig, want Arriva is in bezwaar gegaan tegen de gunningsbeslissing van de provincie. Wij blijven dit op de voet volgen om de bereikbaarheid en leefbaarheid van onze inwoners te waarborgen.