Programma 2 Ruimte

Groenvisie en Meerjarenprogramma onderhoud groen (MJOP) 
In 2023 is de Groenvisie door de raad vastgesteld. Daarbij is gekozen voor scenario 2: het op kwaliteit brengen van het bestaande groen. Dit betekent dat we op beeldbepalende locaties niveau A toepassen en niveau B op overige locaties. Voor de dorpsranden, de stadsrand, het buitengebied en de bedrijventerreinen zal de nadruk komen te liggen op natuurlijke overgangen naar het omliggende landschap.  

Voor de renovatie van het groen hebben we een realistische, financiële onderbouwing in het Meerjarenprogramma groot onderhoud groen (MJOP) opgesteld. Dit draagt bij aan het duurzaam en planmatig tot stand brengen en in stand houden van het openbaar groen op het gewenste kwaliteits- en veiligheidsniveau. Dit tegen zo laag mogelijke kosten op langere termijn, waardoor er geen onomkeerbare schade en daarmee kapitaalvernietiging plaatsvindt. Deze MJOP is in november 2023 vastgesteld.  

Biodiversiteit 
In de zomer van 2023 zijn we gestart met sinusmaaien met als doel de biodiversiteit te vergroten. Sinusmaaien houdt in dat we maaien in een organisch patroon, waarbij we slechts een deel van de vegetatie maaien, terwijl de rest van de vegetatie blijft staan. Per keer hanteren we een ander maaipatroon zodat begroeiing met verschillende hoogtes in een natuurlijk patroon ontstaan. Zo krijg je op een klein oppervlak verschillende microklimaten, zoals warmer of koeler en gemaaid of met bloeiende planten. Hierdoor blijven er schuilplekken voor dieren, nectarplanten voor bestuivende insecten en er ontstaan ook extra plekken voor vlinders om op te warmen of om eitjes af te zetten. 

Sinds 2023 gebruiken wij een gebiedseigen bloemenmengsel. Dit bestaat uit de karakteristieke gebiedseigen flora en afgestemd op de lokale bodemeigenschappen. Dit mengsel passen wij toe in onze bermen en parken en overig openbaar groen en draagt maximaal bij aan de plaatselijke biodiversiteit. 

Stobbenwallen  
De stobben die overblijven na het kappen van bomen gebruiken wij in een zogenaamde stobbenwal. Dit vermindert de hoeveelheid afval, maar levert bovendien een bijdrage aan het vergroten van de biodiversiteit. Deze stobbenwallen zijn mooie schuil- en fourageerplaatsen voor allerlei beesten en insecten. En ze zijn goed voor schimmels en zwammen.  

Operatie steenbreek   
Om meer zichtbaar te zijn en herkenbaarheid te geven aan Steenbreek hebben wij op de Groene markt in Rijs gestaan. We hebben daar gesprekken gevoerd met inwoners over de mogelijkheden hoe zij zelf kunnen bijdragen aan het vergroten van de biodiversiteit en het vergroenen van onze gemeente. Zij kregen van ons een zakje biologische bloembollen voor thuis mee. In december 2023 was er een bijeenkomst van onze gemeente met alle plaatselijke belangen en dorpshuizen en na afloop van deze avond hebben de verschillende partijen een zak met bloembollen gekregen om ergens in het dorp /stad te planten.  

Eikenprocessierups 
De beste manier om de eikenprocessierups te bestrijden is door biodiversiteit te bevorderen, waardoor natuurlijke vijanden een plaag van de eikenprocessierups voorkomen. Dit is een proces dat overlast blijvend bestrijdt. Hiervoor zijn we bezig met het ontwikkelen van een gebiedsplan om de natuurlijke omstandigheden zo te veranderen. Dit betekent minder monocultuur en meer variatie aan beplanting. Als we wel nesten tegenkwamen, markeerden we de bomen met rood-wit lint zodat passanten in ieder geval gewaarschuwd waren. Vervolgens lieten we de nesten weghalen. Er was in 2023 wel een afname van het aantal nesten van de eikenprocessierups. 

Bomenbeleidsplan 
In 2023 is een start gemaakt met het opstellen van een bomenbeleidsplan.  
Reden is om op die manier op een doeltreffender en op termijn ook duurzamer en financieel verantwoorde manier om te gaan met bomen. Bomen zijn de meest duurzame groene elementen van de openbare ruimte. Ze dragen in sterke mate bij aan het karakter van plekken, routes en landschappen, ze hebben een belangrijke cultuur-historische, esthetische en ecologische functie, een economische waarde (woningen in een boomrijke buurt zijn doorgaans meer waard!) en ze dragen bij tot een aangenamer en gezonder woon- en leefmilieu (buffering van neerslagwater, opslag van CO2, minderen temperatuurextremen). 
Het bomenbeleidsplan plan wil de cruciale plaats van bomen in gemeente duidelijk maken en daar ook naar doen handelen, zowel in het ontwerp, de aanleg en het beheer van de openbare ruimte. Het focust zowel op het behoud van het huidige waardevolle bomenbestand als op het uitbreiden ervan. 

Pilot Bewegen, ontmoeten, spelen en sporten (BOSS) 
We hebben voor de pilot Bakhuizen het afgelopen najaar een bewonersbijeenkomst gehouden. Daarbij gaven de inwoners hun voorkeur voor een locatie aan. Hier maken wij in 2024 een BOSS locatie van. 
Voor de pilot in de Lemstervaart hebben wij dit najaar de input opgehaald van de kinderen, jeugd en omwonenden. Ook hebben wij een bijeenkomst gehouden met alle stakeholders uit dwijk zodat we tot een gezamenlijk plan komen.  

Wegen 
In 2023 hebben we alle onderhoudswerkzaamheden in overeenstemming met het vastgestelde jaarplan wegen uitgevoerd. Langs enkele wegen hebben we bermbeton aangebracht waardoor er minder gevaarlijke bermsporen ontstaan. Ook hebben we enkele grotere projecten uitgevoerd:  

• fietspad langs de Sewei te Joure 
• fietspad langs de Terhernsterdyk te Terherne 
• de Doraweg te Lemmer 
• de Mienskarwei te Vegelinsoord 
• de Industriewei en Slotwei te Sint Nicolaasga 

Bij een aantal andere locaties vergt de voorbereiding meer tijd. Dit komt onder andere door afstemming met Wetterskip Fryslân en burgerparticipatietrajecten. 
 
Kunstwerken (bruggen, sluizen, viaducten en ponten) 
In 2023 hebben we alle onderhoudswerkzaamheden conform het vastgestelde jaarplan kunstwerken uitgevoerd:   

• de brug Wyldehornstersingel is opgeleverd; 
• de vervanging van de brug Terkaple is in uitvoering; 
• de voorbereiding van de bruggen Terherne en Kampbrug zijn in 2023 gestart en we koersen op uitvoering in 2024; 
• de werkzaamheden aan de Lemstersluis hebben we voorlopig afgerond. We zijn nog in afwachting van onderzoeksresultaten van het Wetterskip Fryslân met betrekking tot het versterken van de sluisdeuren.; 
• we zijn gestart met de renovatie van de ponten Griene Dyk te Joure; 
• De zelfbedieningspont Rotstergaast is vorig jaar aangepakt, maar functioneert nog niet helemaal zoals het zou moeten. Hier werken we de komende tijd verder aan.

Openbare verlichting 
Het geplande omvormen van geselecteerde oude verlichting naar LED is in overeenstemming met de planning gerealiseerd. Op 31 december 2023 was 55% van het areaal uitgevoerd in LED. In 2024 gaan we verder om het percentage LED te vergroten. 

Straatmeubilair 
We hebben een inventarisatie uitgevoerd van de fietspaaltjes binnen de gemeente. Hierbij hebben we aangegeven welke paaltjes gesaneerd kunnen worden en op welke locaties de paaltjes moeten blijven bestaan maar dan wel met een veilige inrichting. In 2024 gaan we verder met de uitvoering van deze werkzaamheden. Ook gaan we projecten starten om ander straatmeubilair en belijning te inventariseren. Dit doen we in combinatie met andere thema's zoals groen. 
 
Planmatig onderhoud gemeentelijk Vastgoed  
In 2023 hebben we aan ruim 70 objecten in de gemeentelijke vastgoedportefeuille planmatig onderhoud uitgevoerd. Hieronder vallen ook circa 30 beeldende kunstwerken. 

Wij hebben in 2023 aan een aantal projecten gewerkt. Het gaat om lopende projecten maar ook om projecten die in 2023 zijn afgerond. Voorbeelden hiervan zijn hieronder opgenomen. 

Afgeronde projecten 

• In Balk is de uitbreiding met acht woningen bij De Volharding afgerond. 
• Het Roazebosk in Joure is opnieuw aangeplant en feestelijk geopend. 
• Het appartementencomplex aan de Dubbelstraat in Balk (De Smidderij) is opgeleverd en inmiddels bewoond. 
• De herinrichting van de Zuiderzeestraaat fase 2 in Lemmer is afgerond 
• Het bestemmingsplan Lemmer – De Polle betreft de transformatie van het verouderde bedrijventerrein naar een woningbouwlocatie. Het bestemmingsplan is geheel onherroepelijk. 

Lopende projecten  

• Voor het woningbouwproject Wyldehoarne IV fase 1 is het bestemmingsplan onherroepelijk geworden. 
• De grond voor de twee vrijstaande woningen, vier half-vrijstaande woningen, vijf rijtjeswoningen en acht appartementen in Oudehaske is bouwrijp gemaakt.  
• Bij Broek Zuid is voor de 2e fase het maken van het bestek gestart. Het besluit voor peilwijziging is rond.  
• In Bakhuizen is het bedrijventerrein De Burde bouwrijp gemaakt zodat met de bouw begonnen kan worden. 
• Kade 5-7 in Sint Nicolaasga is bouwrijp gemaakt en de bouw is gestart. 
• In Balk is voor het Havenkwartier het bestemmingsplan vastgesteld in december 2023. Het vastgestelde plan ligt vanaf 22 januari 2024 ter inzage. 
• De bestemmingsplanprocedure voor Joure- Park Sevenwolden is gestart in 2023. Hier worden circa 53 nieuwe woningen gerealiseerd. Een deel hiervan zijn sociale huurwoningen en een deel wordt ontwikkeld door Collectief Particulier Opdrachtgeverschap.  
• Het bestemmingsplan Lemmer – Tramdijk Oost omvat 64 woningen, de procedure loopt waarbij de vaststelling in het eerste kwartaal 2024 is voorzien. 
•  Het ontwerpbestemmingsplan Lemmer – Hof fan Lemmer omvat maximaal 205 woningen. We hebben het ontwerpplan vanaf 22 december 2023 ter inzage gelegd met zienswijzenmogelijkheid. Vaststelling is voorzien in het tweede kwartaal 2024. 
• Het bestemmingsplan Joure – De Scharcamp en De Finne voor de bouw van 46 huurwoningen ter vervanging van 40 huurwoningen is inmiddels onherroepelijk. Het bestemmingsplan is door Accolade in uitvoering genomen. 
• We hebben eind 2023 de wijzigingsprocedure gestart voor de uitbreiding van het bedrijventerrein Joure De Ekers 3 fase 2 met 5,9 hectare. Het vaststellen van het wijzigingsplan is een bevoegdheid van ons college. Voor het beschikbaar stellen van het krediet voor de aanleg van het plan ontvangt u een apart voorstel. 
• Eind 2023 hebben we ook de wijzigingsprocedure gestart voor de uitbreiding van het bedrijventerrein Lemsterhoek met 9,7 ha. Nadat de reacties zijn verwerkt en het college een besluit over de vaststelling van het wijzigingsbesluit heeft genomen, is het verder aan de ontwikkelaar om het terrein binnen de afspraken bouwrijp te maken. 

In 2023 hebben we ons voorbereid om de bevoegd-gezag-taken voor bodembescherming en bodemsanering op te pakken. Deze bevoegd-gezag-taken zijn met de inwerkingtreding van de Omgevingswet verschoven van de provincie naar gemeenten. We hebben afspraken met de provincie en FUMO gemaakt om deze taken namens ons met ingang van 2024 uit te voeren. We moeten nog wel afspraken met de provincie maken over dossieroverdracht, overgangsrecht en financiering. De inzet daarop loopt in 2024 door.  

We hebben ons in 2023 ingezet op het bijhouden van ons bodeminformatiesysteem, waarmee op een eenvoudige manier inzicht kan worden verkregen in beschikbare gegevens over de bodemkwaliteit op een locatie.  

De FUMO heeft zich, via het systeem van vergunningverlening, voor ons in 2023 ingezet om aan bedrijfsmatige activiteiten voorschriften te verbinden over emissies van verontreinigende en schadelijke stoffen naar bodem, water en lucht. Dit met als doel te voorkomen dat de kwaliteit van bodem, water en lucht negatief wordt beïnvloed. En daar waar een negatieve invloed niet geheel kan worden voorkomen, deze zo veel als mogelijk binnen aanvaardbare normen te beperken. Via het systeem van toezicht en handhaving heeft de FUMO in 2023 ingezet om naleving van deze voorschriften ‘af te dwingen’. Als gemeente hebben we in 2023 voor deze FUMO taken een opdrachtgeversrol en daarnaast een coördinerende en regierol ingevuld. 

We hebben in 2023 het beleidskader voor de uitvoering van de VTH-milieutaken door de FUMO geactualiseerd en Omgevingswetproof gemaakt.   

We hebben ons in 2023 ingezet om de transitie van normen en voorschriften over de kwaliteit van bodem, water en lucht uit de landelijke wetgeving naar lokale normen en voorschriften in het Omgevingsplan vorm te geven. Dat is gedaan samen met deskundigen van adviesbureaus, de FUMO en de GGD. Dit proces loopt de komende jaren nog door.